Khác suy nghĩ thực dụng của thế hệ X hay sự bị động của thế hệ Y, thế hệ Z tỏ ra độc lập trong định hướng nghề nghiệp. Tuy nhiên, việc lựa chọn nghề nghiệp như nào vừa phù hợp với năng lực lại vừa thỏa mãn đam mê thì không phải bạn trẻ nào cũng hiểu rõ.
Giáo dục hướng nghiệp giúp học sinh chọn được nghề phù hợp năng lực và sở thích. Nhờ hoạt động này, nhiều khó khăn, trăn trở của các em sẽ được tháo gỡ.
Thời điểm phù hợp để hướng nghiệp
Ở các quốc gia phát triển, định hướng nghề nghiệp được bắt đầu rất sớm, ngay từ bậc phổ thông. Hoạt động này thường được tổ chức bài bản thông qua các buổi chuyên đề giữa phụ huynh với học sinh, nhà trường với học sinh. Học sinh cũng được làm các bài trắc nghiệm hướng nghiệp để đánh giá bản thân phù hợp với nghề nào.
Trường THPT Kim Ngọc đến trải nghiệm thực tế tại Phenikaa
Hướng nghiệp ngay từ cuối cấp THCS, đẩy mạnh hơn ở cấp THPT là phù hợp với sự phát triển tâm lý ở học sinh. Ở tuổi tiểu học, các em còn những ước mơ trẻ con về nghề nghiệp. Tuy nhiên khi bước vào giai đoạn thiếu niên, các em đã bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc về nghề nghiệp tương lai.
Từ đó, các em có sự thay đổi trong xu hướng học tập: Tập trung nhiều hơn vào các môn liên quan đến nghề nghiệp mình quan tâm. Vì lẽ đó, giai đoạn này cần có sự tác động của công tác hướng nghiệp để kịp thời điều chỉnh những lựa chọn nghề chưa chín chắn, chưa phù hợp.
Phòng nghiên cứu của sinh viên Trường Đại học Phenikaa
Đặc biệt, trong bối cảnh ngày nay, nếu chỉ nhận thức hướng nghiệp là hoạt động “phụ”, chỉ cần thiết cho các học sinh cuối cấp THPT trong chọn nghề, chọn trường thì chắc chắn sẽ là một sai lầm.
Sôi nổi hoạt động hướng nghiệp sớm
Trước tình hình thị trường đang “khát” lao động được đào tạo tay nghề vững vàng, việc Chính phủ phê duyệt đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025” là bước tiến dài, đồng thời chứng tỏ vai trò quan trọng của hướng nghiệp và phân luồng học sinh phổ thông.
Như vậy, việc hướng nghiệp cho học sinh càng sớm càng tốt. Hướng nghiệp cần được tổ chức tích hợp trong các hoạt động giáo dục khác, như là một mục tiêu thường trực của mỗi hoạt động giáo dục.
Thấu hiểu tâm lý đó, cùng với trăn trở và trách nhiệm của những người lãnh đạo trong ngành giáo dục, trường Đại học Phenikaa đã phối kết hợp cùng Mạng lưới Giáo dục không biên giới – EduLightenUp và các doanh nghiệp đồng hành hướng nghiệp sớm cho học sinh THPT thông qua tam giác trường THPT – trường đại học – doanh nghiệp với dự án “Tam giác hướng nghiệp hiệu quả”. Trong đó, Trường Đại học Phenikaa sẽ là trường đại học tiên phong trong dự án, đồng hành hướng nghiệp cho học sinh.
Dự kiến dự án sẽ có các nhóm hoạt động chính dành cho học sinh THPT bao gồm: các đề tài nghiên cứu được hướng dẫn dài hạn; tham quan, trải nghiệm tại các trường đại học; các chương trình khởi nghiệp, thực tập nghề nghiệp…
Các nhóm nghiên cứu và thực hành sẽ được thầy cô trường THPT cùng các nhà khoa học, giảng viên và sinh viên Trường Đại học Phenikaa. Bên cạnh đó, các buổi hội thảo, seminar trao đổi kết quả, kinh nghiệm trong một nhóm hoặc giữa các nhóm với nhau; địa điểm luân phiên tại Phenikaa hoặc các trường THPT.
Ngoài ra, trong khuôn khổ chương trình, Dự án còn tổ chức các chuyến tham quan tới các doanh nghiệp/trung tâm đổi mới sáng tạo/trung tâm nghiên cứu… hoạt động trong lĩnh vực liên quan; tổ chức các lecture/talk/workshop…tại các trường để nâng cao năng lực cho giáo viên và học sinh.
“Chúng tôi mời các chuyên gia tập đoàn Qualcomm, Panasonic và Phenikaa-X đến chia sẻ với các thầy cô và học sinh về công nghệ mới trên thế giới và những giải pháp phát triển sản phẩm ứng dụng. Điều này giúp các em nhận ra rằng một số mối quan tâm của các em cũng là hướng đi mà các tập đoàn đang hướng đến, các em sẽ cảm thấy tự tin và nhận ra rằng những đề tài mà mình ấp ủ tuy quy mô còn nhỏ nhưng nó đã có tinh thần doanh nghiệp”, PGS.TS Nguyễn Phú Khánh – Phó Hiệu trưởng ĐH Phenikaa.
Cũng trong nhóm hoạt động này, các cuộc thi về tìm kiếm các ý tưởng sáng tạọ ứng dụng công nghệ phục vụ quá trình dậy và học khi chuyển từ phương pháp giảng dạy truyền thống sang học tập trên nền tảng kỹ thuật số hoặc giúp tối ưu việc vận hành/ quản lý giảng dạy/ học tập tại trường THPT sẽ được tổ chức với sự đồng hành của Trường Đại học Phenikaa.
Trường còn tạo điều kiện để các em tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa và phát triển kỹ năng cá nhân nâng cao tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm, kỹ năng lãnh đạo….
Các em học sinh còn được tham gia khóa đào tạo định hướng nghề nghiệp và bí kíp về khởi nghiệp thành công (có cả video, quiz, bài tập thực hành) thông qua việc thiết kế web/app/video trên các nền tảng như TikTok, YouTube…
Đến nay, Dự án đã chọn ra được 9 đề tài thuộc 9 trường THPT các tỉnh như: Trường TH, THCS và THPT Iris (Thái Nguyên) với đề tài “Xây dựng phần mềm tạo đề kiểm tra hỗ trợ phòng đào tạo và học sinh luyện thi”; Trường THPT Kim Ngọc (Vĩnh Phúc) với đề tài “Nghiên cứu phân lập VSV và phát triển chế phẩm sinh học giúp tăng năng suất cho cây trà Hoa vàng từ nguồn vi sinh vật bản địa Tam Đảo -Vĩnh Phúc”; Trường THPT Olympia (Hà Nội) với đề tài “Nghiên cứu xử lí bụi và mùi phòng thí nghiệm tại trường học”… Thông qua dự án, giờ đây các em học sinh đã có cơ hội trải nghiệm những hoạt động khoa học lý thú trong chính ngôi trường đại học mơ ước, để từ đó có động lực nuôi dưỡng đam mê và sẵn sàng cho con đường các em mong muốn theo đuổi trong tương lai. Đặc biệt, dưới sự hướng dẫn của các thầy cô trong phòng thí nghiệm, các em học sinh dường như đang thao tác như những nhà khoa học trẻ thực thụ.
“Dự án của Phenikaa thực sự thiết thực. Việc các em học sinh vừa được học, vừa được trải nghiệm các bài thực hành thực tế, đồng thời có cơ hội gặp gỡ, giao lưu với các thầy cô của trường đại học là nền tảng tốt trong việc định hướng nghề nghiệp sau này. Tôi hy vọng các em có nhiều thời gian để được đồng hành và học hỏi các thầy cô nhiều hơn nữa” – cô Phan Thị Hằng Hải, Hiệu trưởng trường THPT Kim Ngọc chia sẻ.
Chia sẻ về quá trình hướng dẫn học sinh, TS Nguyễn Đức Nam – Giảng viên Khoa Cơ khí – Cơ điện tử cho biết, trong quá trình học tập và làm việc, các em học sinh thực sự có thái độ rất nghiêm túc và ham học hỏi. Mặc dù cả thầy và trò đều không thường xuyên gặp mặt nhưng các em thường xuyên chủ động liên lạc và trao đổi với các thầy khi cần.
“Trong xu hướng toàn cầu hoá, đặc biệt là tác động của cách mạng 4.0, xã hội đang có sự dịch chuyển cơ cấu ngành nghề. Các bạn học sinh phổ thông là đối tượng sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp nhất của sự dịch chuyển này. Vậy nên việc định hướng sớm trong học tập để lựa chọn nghề nghiệp phù hợp là rất cần thiết trong nhà trường” – TS Nguyễn Đức Nam nhấn mạnh.
Như vậy, trách nhiệm của tam giác: trường THPT – trường đại học – doanh nghiệp là đồng lòng và nhận thức được hướng nghiệp tự nhiên, gắn liền với bối cảnh địa phương. Doanh nghiệp cũng cần nhận ra tuyển dụng cần đi kèm với “hướng nghiệp sớm” cho học sinh vì đấy chính là nguồn nhân lực của doanh nghiệp trong tương lai. Trường đại học không nên chỉ nhìn “tư vấn tuyển sinh” là hoạt động hướng nghiệp duy nhất thuộc trách nhiệm của mình. Thế mạnh của các đại học chính là đồng tổ chức các nghiên cứu, cho học sinh tập dượt, tiếp cận với các mô hình, kĩ năng nghề nghiệp tương lai.
Nguồn: daibieunhandan.vn
